Çoğu insan telefonu açarken "efendim" tabirini kullanır. Bunun nedenini hiç düşündünüz mü?
Bu konuda yaptığım araştırmalarda, çeşitli rivayet ve tahminlerle karşılaştım. Bunlardan biri, İngiltere kullanılan "Sir" yani Türkçede "efendim" karşılığına gelen bir sesleniş. Saygınlığı gösteren "Sir" kelimesi, İngiliz kültüründe çok zor verilen asaleti simgeleyen bir ünvandır. Savaşlarda büyük başarılar gösteren askerlere verilen bu ünvan günümüzde her alanda üstün başarılar gösteren kişilere kraliçe tarafından verilir. Büyük Britanya Krallığına bağlı İskoç bilim adamı Alexander Graham Bell, telefonu icad ettiğinde, bunu ticari olarak kullanabileceği alan olarak zengin ailelerin malikanelerinde, köşklerinde, hizmetkarların odasına bağlayarak, iletişim kurmalarını sağlayabileceğini düşünmüştü. Örneğin, gece susayan bir zengin telefonu kaldırarak bağırmasına seslenmesine gerek kalmadan hizmetkarlarla iletişime geçebilecekti. Telefonu açan hizmetkar "Efendim", "Sir" yada fransızca "mösyö" şeklinde bir karşılık verirdi. Görüşlerden biri, ülkeden ülkeye yayıldıkça bu geleneğin devam etmiş olabileceği...
Diğer bir görüş, telefonun ülkemizde yayınlaştığı dönemlerde, avrupada kültürüne en çok özenilen ülke fransaydı. Bir nevi medeniyetin simgesiydi. Yine o dönemlerde telefon sahibi kişilerin saygınlığı yüksek ve zengin kişilerde olduğu için karşı taraf telefonu açtığında "mösyö" gibi seslenerek, karşı tarafa, "ne istemiştiniz", "ne emredersiniz" anlamında bu ifadeyi kullanırdı. Dolayısıyla ülkemizdede böyle bir karşılık bulmuş olabilir.
Tabi ki ülkemizde tüm bunlardan bağımsız yada aynı sebeplerden gelişen bir refleks olabilir. Sonuç olarak bütün bunların ortak yönü, telefonun karşısında ki kişiye olan saygıyı gösteren bir ifadedir. Ancak bir çoğumuz günümüzde bu tabiri klişeleşmiş ve anlamsızlaşmış bir ifade olarak kullanıyoruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder